MAGONJWA SUGU NA JINSI YA KUZUIA USUGU WA MAGONJWA
UTANGULIZI
Umewahi kusikia kuhusu Malaria sugu?
Maambukizi katika nia ya mkojo (U.T.I.) sugu? Homa ya matumbo (Typhoid) sugu?
Usugu wa ugonjwa ni ile hali ya vijidudu
vinavyosababisha ugonjwa kutokufa vyote kwa dawa au matibabu na hivyo kufanya
ugonjwa kutopona kabisa. Matokeo yake ni vijidudu au ugonjwa kuendelea kuwepo
mwilini hata kama mtu atatumia dawa vizuri kabisa. Tatizo la usugu linaweza
likajitokeza kwa magonjwa mbalimbali yanasosababishwa na bakteria, protozoa,
virusi nk kama vile Malaria, Maambukizi katika njia ya mkojo (U.T.I.), Kifua
kikuu, Kansa, Ukimwi, Kisonono, Kaswende na mengineyo mengi.
Usugu huo hupelekea dawa za kawaida ambazo
ndizo hutumika kuutibu ugonjwa kushindwa kutibu ugonjwa huo na kuhitaji dawa
nyingine mpya au ya juu zaidi.
Tatizo la usugu wa magonjwa hupelekea
kupungua kwa ufanisi wa dawa na hata dawa kukosa kabisa thamani ambayo ilikuwa
nayo zamani.
UKUBWA WA TATIZO LA USUGU WA MAGONJWA
Tatizo la usugu wa magonjwa ni kubwa sana.
Ni kubwa kiasi cha kufanya dawa nyingi ambazo zilikuwa zikitumika sana zamani
kuanza kuachwa na kuondolewa kabisa katika matumizi. Unazikumbuka dawa za
zamani kama vile Chloroquine na Tetracycline? Unaziona sana siku hizi?
Dawa zilizokumbwa zaidi na tatizo hili ni
dawa za kutibu magonjwa ya bakteria, malaria, kansa na ukimwi.
Pia tatizo hili linaendelea kukua siku hadi
siku. Matokeo yake ni kufeli kwa matibabu, kuongezeka kwa magonjwa, vifo na
gharama kubwa za matibabu.
Mbaya zaidi ni kwamba usugu wa magonjwa
huweza kuambukizwa kutoka kwa mgonjwa mmoja kwenda kwa mtu mwingine, na
kumpelekea mtu huyo kuwa ugonjwa sugu. Na pia vijidudu vya magonjwa vinaweza
kuwa na usugu kwa dawa nyingi au zote za kundi fulani la dawa.
Endapo ushirikiano na juhudi kubwa
kulikabili tatizo hili hazitachukuliwa basi litakuwa kubwa zaidi na kuleta
matatizo mengi na makubwa zaidi.
Kushirikiana ili kuzuia na kutokomeza tatizo
hili ni jukumu letu sote; Wagonjwa, Watoa huduma za afya wote, Serikali na
jamii nzima kwa ujumla.
SABABU ZA MAGONJWA KUWA SUGU
Usugu wa magonjwa hutokea pale vijidudu vya
magonjwa vinapojijengea uwezo wa kupambana na dawa na kuweza kuepuka kuuwawa na
dawa hiyo. Matokeo yake ni kwamba vijidudu hivyo kuendelea kuishi hata kama mtu
atatumia dawa hiyo vizuri, na hivyo ugonjwa huo hautapona moja kwa moja kwa
dawa hiyo.
Vitu vinavyosababisha au kusaidia usugu wa
magonjwa ni pamoja na
1. Kutofanya
vipimo sahihi na kupata uhakika wa vijidudu vilivyosababisha ugonjwa na dawa
ambayo itawaua vizuri kabisa
2. Kutotumia
dawa sahihi zaidi kwa vijidudu au ugonjwa husika
3. Mgonjwa
kutotumia dawa vizuri. Hii ni pamoja na kutomeza dawa kwa wakati, kutomeza dozi
zote katika siku na kutomaliza dozi na dawa zote
4. Muingiliano
wa dawa na dawa zingine, magonjwa na hata vyakula hivyo kupunguza ufanisi wa
dawa na kuviwezesha vijidudu vya magonjwa kutokufa na kuwa sugu
5. Kuambukizwa
vijidudu sugu kutoka kwa mgonjwa mwingine
MADHARA YA USUGU WA MAGONJWA
Usugu wa magonjwa na kushindwa kwa dawa kuua
vijidudu vya magonjwa na kutibu magonjwa kuna hasara kubwa sana kiuchumi na
kiafya. Madhara ya usugu wa magonjwa ni pamoja na
1. Kufeli
kwa matibabu na kuendelea kwa magonjwa, maumivu, homa na matatizo mengine ya
kiafya
2. Kuenea
zaidi kwa magonjwa na kuongezeka kwa mzigo wa magonjwa katika jamii
3. Kuongezeka
kwa idadi vifo
4. Wagonjwa
kutumia muda mwingi zaidi kutibiwa na/au kulazwa hospitali
5. Kuongezeka
kwa gharama za matibabu kutokana na kutakiwa kutumia dawa zenye uwezo wa juu
zaidi na hivyo kugharimu gharama kubwa zaidi
6. Hasara
katika kampuni na viwanda vya kuzalisha na kuuza dawa kutokana na kushindwa
kuendelea kuuza vizuri dawa zao
Madhara ya usugu wa magonjwa yanamuhusu kila
mtu katika jamii. Ni jukumu la kila mmoja kuhakikisha anachukua hatua ili
kuzuia na kulitokomeza kabisa tatizo hili.
JINSI YA KUZUIA NA KUTOKOMEZA TATIZO LA
USUGU WA MAGONJWA
Mpaka sasa nina imani umelielewa tatizo la
usugu wa magonjwa na magonjwa sugu. Pia nina imani utakuwa tayari kukabiliana
nalo ili kulizuia na kulitokomeza kabisa.
Tunaweza kulizuia na kulitokomeza kabisa
tatizo hili kwa
1. Kufanya
vipimo sahihi na kupata uhakika wa vijidudu vilivyosababisha ugonjwa na dawa
ambayo itawaua vizuri kabisa
2. Kutumia
dawa sahihi zaidi kwa vijidudu au ugonjwa husika. Na hili hujulikana baada ya
kufanya vipimo na majaribio ya maabara
3. Kutumia
dawa vizuri. Hii ni pamoja na kumeza dawa kwa wakati, kumeza dozi sahihi, kumeza
dozi zote katika siku na kumaliza dozi na dawa zote.
Tumia dawa zote kama
ulivyoelekezwa na daktari, mfamasia, nesi na kadhalika
4. Wataalam
wa dawa kushirikiana na madaktari ili kutoa dawa bila kuwa na muingiliano wa
dawa na dawa zingine, magonjwa na hata vyakula.
Pia wakati wa matibabu na
kupewa dawa mgonjwa aeleze kama ana magonjwa mengine na kuna dawa zingine
anazitumia
5. Kujikinga
ili kutoambukizwa vijidudu vya magonjwa kutoka kwa wagonjwa wengine
Hapa ni suala la kuzingatia
kanuni zote za afya za kuzuia magonjwa na kujikinga dhidi ya magonjwa
mbalimbali
6. Kutoa
elimu kwa umma na kushirikiana juu ya tatizo la usugu wa magonjwa na jinsi ya
kulitokomeza
Tatizo la usugu wa magonjwa na kufeli kwa
dawa ni kubwa lakini linaweza kutokomezwa kabisa. Jamii nzima tushirikiane ili
kutokomeza tatizo hili na tuwe na afya bora.